Tohum Çimlendirme

Tohumu çimlendirme için bazı şartlara ihtiyaç duyarsanız. Kullanacağınız ortam metaryeli (torf, kum, vermikulit, pomza, taşyünü vb) önemli değildir. Çimlendirme için gerekli olan şartların ortamda sağlanması yeterli olacaktır.

Tohum Çimlenmesini Etkileyen Çevresel Faktörler

• Su
• Sıcaklık
• Oksijen
• Işık

Çimlendirme Metaryeli

Tohum çimlendirme için, bir çok toprak harcı tanımı varken, tohumlar çimlenme için ‘besin maddelerine’ ihtiyaç duymaz. Bu nedenle, çimlendirme toprak harcına gübre koymak zorunda değilsiniz. Ancak, kompost ve fermente edilmiş ahır gübresi, sebze yastığını ‘sıcak’ tutacağı için kullanılabilir. Alttan ısıtma yapabiliyorsanız, kullanmak zorunda değilsiniz. Çimlenme işleminden sonra, bakım aşamasına gelen fidelerin ihtiyaçları doğrultusunda, besin maddeleri takviye edilir.

Tohum, ekim yöntemini belirler

Ekim yöntemi, tohumun büyüklüğüne göre farklılık gösterir. Çok küçük tohumlar toprağın yüzeyine serpilir, orta irilikte tohumlar 2-3 cm aralıkla açılan yüzeysel  çukurlara ekilir. Küçük ve orta irilikteki tohumlar ekimden önce; ince kum, nemli

kömür tozu, torf, ince odun talaşı gibi doğal materyallerle karıştırılarak el ile ekilir. Tohumların her tarafa eşit dağılmış olmasına dikkat edin. Sık ekimden kaçınırsanız, şaşırtma veya tekleme yapma zorunda kalmazsınız.

Tohumlara Kapak Atma

Kapak atma, tohumların ekiminden sonra üzerin serpine ince torftur. Bu genelde kuçların veya böceklerin tohumları taşımasına engel olurken, bazı tohumlar karanlıkta çimlendiği için gereklidir.

Kapak atma için kullandığınız torfu fazla koymayın, en fazla tohumların çapının iki katı olsun... Kapak toprağını attıktan sonra elinizle veya uzun bir tahtayla bastırın. Küçük tohumların üzerine kapak atmanıza gerek yok. Tohumlar saçıldıktan sonra, düzgün bir tahtayla üzerine bastırmanız yeterlidir. Kapak için kullandığınız torfun ince elenmiş olması, fidelerin rahat çıkmasına yardımcı olur. Küçük tohumların çimlendirilmesinde mutlaka torf kullanın, diğer metaryeller verimli olmaz. Karanlıkta çimlenen tohumlara kapak atmak zorunda kalacaksınız.

Bu nedenle, tohumlarınızın ‘karanlıkta’ veya ‘aydınlıkta’ çimlenme özelliğinden hangisine sahip olduğunu öğrenin...

Çimlendirme İçin Ön İşlemler

Bazı tohumlar çimlenme konusunda sıkıntı yaratır. Mesela biber tohumu geç çimlenebilir. Bunları önlemek için, tohumları toprağa ekmeden önce bazı ‘ön işlemler’den geçirmek gerekir. Bunların en yaygın olarak kullanılanı ‘kaynar su’ ve ‘aspirinli su’dur.

Kaynayan Su

Ayrı bir kapta su kaynatılır ve bir süzgeç içine konan tohumların üzerinden 1-2 litre kadar kaynatılmış su akıtılır. Daha sonra kaynatılmış ve 15 dakika dinlendirilmiş su dolu bir kabın içine bu tohumlar alınır ve sabaha dek bekletilir. Su ısısını yavaş yavaş kaybederken oluşan küçük çatlaklardan tohum içine nem almaya başlar ve çimlenmeye hazırlanır. Sabah sadece

içine su alarak şişen tohumlar ekilir. Diğerleri ise yeniden temiz, kaynatılıp 15 dakika dinlendirilmiş su dolu başka bir kaba alınır. Tohumlar, ilk 8 saatte, suyu bünyelerine çekerek ‘şişme’ işlemini tamamlar. Bu nedenle, sabaha kadar bekletmek yerine, suya koyduktan 8 saat sonra da ekim yapabilirsiniz.

Aspirinli Su

7-8 adet aspirin kırılarak, 1 litre suyun içinde eritilir. Tohumlar (özellikle biber tohumları) bu suyun içinde 8 saat bekletilir. Bu şekilde rahat çimlenmesi sağlanır.

Tohum Kabuklarını İnceltme

Plastik bir kabın içine, ince zımpara yapıştırarak, tohumları içinde sallarsanız, tohum kabukları incelir. Ayrıca plastik kap içine, cam kırıkları koyarak, tohumlarla birlikte sallarsanız da, kabuklarını çizmiş olursunuz.

Bu yöntemlere ihtiyaç duymadan da çimlenme başarısı gösterme

şansınız yüksektir. Yeterki, anlattığım bazı adımları yerine getirin...

Dikkat: Tohumların sık ekiminde, fideler yeterince gelişme

gösteremez. Seyrek ekimlerde çimlenme geç olabilir. Bazı tohumların soğuklanma ihtiyacı olduğu için, ortam sıcaklığı istedikleri orana düşene kadar çimlenme göstermez. Mesela maydonozun çimlenme için soğuklanma ihtiyacı vardır bu nedenle geç çimlenebilir. Bunu öne çekebilmek için, maydonoz tohumlarını ekimden bir hafta once buzdolabında bekletin…

ÇİMLENME NASIL OLUR

Suyun tohum tarafından emilmesi çimlenme olayının ilk basamağını oluşturur. Suyun alınmasını etkileyen en önemli etmenler tohum ve kabuğunun özelliği ve tohumun çevresinde bulunan alınabilir suyun miktarıdır. Suyun alınma hızını sıcaklık da etkiler, yüksek sıcaklıkların etkisi hızın artması lehinedir. Uygun su miktarını sürekli olarak sağlamak güçtür. Çünkü çimlenme, ortamın sıcaklık ve nem yönünden dalgalanmalara uğrayan üst yüzünde oluşur. Zorunlu olarak ekilen küçük tohumlarda veya çimlenme hızının düşük olduğu durumlarda sorun daha büyüktür. Sulama düzenli yapılmalı, ancak aşırı derecede olmamalıdır.

Tohumlar sulanmayı değil toprağın nemini ister. Bunun için en güzel araç evlerde kullanılan ‘fıs-fıs’ denilen aparattır. Bununla toprak nemini kaybetmişse bir iki defa fıslarsanız yeter de artar bile… Bu işlemi, seralama yapıyorsanız iki-üç günde bir yapabilirsiniz. Çimlenme işlemi tamamlandıktan sonra, üzerine mutlaka

açın ve iyi ışık alan bir yere yerleştirin… Ayrıca, bir kap içine

koyup üzerine streç flim veya cam gibi şeffaf bir metaryelle

kapatırsanız, gelişmelerini daha iyi takip edebilirsiniz. Sulama

işleminde yine cimri davranın… Işık isteği ve sulama boy atmalarına

ve bizim sağlıksız fide elde etmemize neden olur. Seralama yapıyorsanız, sabah 10 gibi açıp, 3-5 dakika böylece bırakın… Sonra yeniden kapatın.

Sulamalar genellikle sabahları yapılmalıdır. Öğleyin ve yakıcı sıcaklarda, gün ortasındaki sulamalardan kaçınmalıdır. Öte yandan kötü bir drenajla birlikte aşırı bir sulama da çok zararlıdır, çünkü bu durum çimlenme ortamındaki havalanmayı azaltır ve çürümelere neden olur.

Çimlenme için ikinci gereksinim uygun bir sıcaklıktır. Sıcaklık, çimlenmeden sonra fidelerin büyümesi üzerine de etki yapar. Çoğu kez, çimlenme için gerekli sıcaklıktan biraz aşağı sıcaklıklar fidelerin büyümesi için çok uygundur. Optimum sıcaklık çimlenme için en uygun olanıdır. Bu sıcaklıklar yüzde olarak en çok fidenin en yüksek çimlenme hızıyla oluştuğu sıcaklıklardır.

Tohumlar canlılığını koruduğu sürece solunum devam eder, bu nedenle oksijen şarttır. Oksijen azlığının çimlenme üzerine etkisi çok önemlidir. Eğer oksijen çok az miktarda, çimlenme tümüyle durmasa bile gecikebilir. Aşırı derecede sulamalar, özellikle drenajı kötü olan tohum yastıklarında, ortamın boşluklarını havadan çok su ile doldurduğu için oksijen miktarı çok azdır.

Işık fidelerde büyüme olayını etkiler. Işığın gerekenden az olduğu durumlarda sarı renkli, ince uzun ve zayıf fideler oluşur. Kısa, güçlü ve bodur fidelerin elde edilmesi için bunların yeteri kadar ışıklanmaları sağlanmalıdır.